آزمایش DEXA یا اندازه گیری دانسیته استخوان ها یعنی چه و چگونه انجام می شود
هدف از انجام آزمایش DEXA یا اندازه گیری دانسیته استخوان ها چیست ؟
Dual-energy X-ray absorptiometry یکی از آزمایش های تصویر برداری پزشکی است که برای اندازه گیری دانسیته یا تراکم استخوان ها همزمان با آزمایش P1NP انجام می پذیرد . این دو آزمایش به طور همزمان جهت تشخیص بیماری های استخوانی مورد استفاده قرار می گیرد .
علامت اختصاری آزمایش تصویر برداری absorptiometry در برگه آزمایشات خون به عنوان یک آزمایش تصویر برداری به صورت مخفف DEXA ثبت و نوشته می شود . در آزمایش DEXA با استفاده از پرتو ایکس دوتایی ، دانسیته یا تراکم استخوان ها اندازه گیری می شود . آزمایش DEXA معمولاً برای تشخیص و پیگیری بیماران با اختلالات استخوانی مانند اوستئوپوروز یعنی کاهش دانسیته استخوان و آسیب های استخوانی مانند شکستگی استخوان ، تجویز می شود . همچنین ، آزمایش DEXA برای ارزیابی سلامت استخوان در برخی افراد با عوامل خطر بالا نظیر سنین بالا ، کمبود ویتامین D ، پوکی استخوان ، سابقه شکستگی استخوان و غیره نیز تجویز می شود .
پس از انجام آزمایش ، باید DEXA در محدوده طبیعی باشد . محدوده نرمال و طبیعی DEXA نشان می دهد که فرد در حالت عادی به سر می برد . یا در صورت درمان بیماری ، درمان در حال انجام است . اما گاهی اوقات تعداد DEXA از حد نرمال پایین تر یا بالا تر است .
چگونه نتیجه آزمایش DEXA یا اندازه گیری دانسیته استخوان ها خود را بخوانیم و بررسی کنیم ؟
جواب آزمایش شما دارای چند ستون است :
ستون اول ، تست یا Test است که نام آزمایش انجام شده شما یعنی DEXA خون در اینجا ثبت می گردد .
ستون دوم ، نتیجه یا Result که نتیجه آزمایش DEXA شما در این قسمت ثبت می گردد .
ستون سوم ، واحد اندازه گیری یا UNIT که واحد اندازه گیری DEXA شما در این قسمت ثبت می شود .
ستون چهارم ، مقدار استاندارد هر شاخص یا Normal range که محدوده نرمال آزمایش DEXA خون شما در این ستون ثبت می گردد . شما می توانید میزان نتیجه یا Result آزمایش خون خود را با DEXA در این قسمت مقایسه نمایید .
بهتر است بدانید که خط تیره یا - نمایان گر حد اقل و حد اکثر عدد آزمایش است . یعنی اگر عدد آزمایش DEXA خون شما بین دو عدد سمت راست و چپ خط تیره باشد موردی نداشته و نرمال است . ولی اگر میزان DEXA قبل و بعد از خط تیره باشد یعنی آزمایش DEXA خون شما از حد نرمال پایین تر یا بالاتر است .
عدد نرمال آزمایش DEXA یا اندازه گیری دانسیته استخوان ها چه عددی است ؟
در جواب آزمایش قسمتی با عنوان Result وجود دارد که عدد DEXA خون شما نوشته شده است .
عدد ثبت شده در این قسمت را با عدد نرمال DEXA خون مقایسه کنید تا تقریباً اطلاعاتی از نتیجه آزمایش خون خودتان را به دست آورید . بهتر است بدانید که عدد نرمال DEXA در مردان ، زنان و کودکان برابر نمی باشد و نسبت به جنس ، سن ، وضعیت جسمی در آزمایش خون متغیر است . دانسیته استخوان در آزمایش DEXA با واحد گرم بر سانتیمتر مربع (g/cm2) اندازه گیری می شود . رنج نرمال دانسیته یا تراکم استخوان در آزمایش DEXA برای سنین
۴۰ تا ۲۰ سال بین ۱/۲ - ۰/۸ g/cm2 و برای سنین بالای ۵۰ سال بین ۱ - ۰/۶ g/cm2 است . اگر DEXA در محدوده طبیعی باشد ، نشان می دهد که فرد در حالت عادی به سر می برد . یا در صورت درمان بیماری ، درمان در حال انجام است .
علائم بالا بودن عدد DEXA یا دانسیته استخوان ها از حد نرمال چیست ؟
علائم افزایش یا بالا بودن عدد DEXA از حد نرمال در آزمایش خون عبارت است از :
کاهش خطر شکستگی استخوان ها ، افزایش قدرت و استحکام استخوان ها ، کاهش درد و علائم التهابی در استخوان ها .
علائم پایین بودن عدد DEXA یا دانسیته استخوان ها از حد نرمال چیست ؟
علائم کاهش یا پایین بودن عدد DEXA از حد نرمال در آزمایش خون عبارت است از :
افزایش خطر شکستگی استخوان ها ، کاهش قدرت و استحکام استخوان ها و کاهش قدرت عضلات .
چه عواملی باعث افزایش عدد DEXA یا دانسیته استخوان ها از حد نرمال می شود ؟
عواملی که باعث افزایش یا زیاد شدن عدد DEXA از حد نرمال در آزمایش خون می شود عبارت است از :
تمرینات ورزشی منظم ، مصرف ویتامین D و کلسیم ، درمان بیماری استخوانی اوستئوپوروز و مصرف داروی حاوی تستوسترون .
چه عواملی باعث کاهش عدد DEXA یا دانسیته استخوان ها از حد نرمال می شود ؟
عواملی که باعث کاهش یا کم شدن عدد DEXA از حد نرمال در آزمایش خون می شود عبارت است از :
کمبود ویتامین D و کلسیم ، سن بالا ، بیماری های تیروئیدی ، بیماری های کلیوی و مصرف دارو های کورتیکواستروئیدی .
سخن پایانی :
بهتر است برای بررسی و نتیجه گیری نهایی آزمایش DEXA یا اندازه گیری دانسیته استخوان ها از پزشک متخصص خود کمک بگیرید . پزشک شما در صورت لزوم و بررسی دقیق آزمایش خون ، شما را به پزشک متخصص ارتوپدی، پزشک متخصص داخلی یا پزشک متخصص غدد و متابولیسم معرفی خواهد کرد تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را برای شما تعیین کند .
توجه
توضیحاتی که توسط گروه نداآیلند برای انواع بیماری ها ، داروهای شیمیایی ، گیاهی ، مکمل ها و روش های درمانی ... ارائه شده ، صرفا جهت افزایش آگاهی و اطلاعات زمینه ای داروها است و فقط پزشک ، بر اساس وضعیت بیمار مجاز به درمان و تجویز دارو است . پس اکیدا توصیه میشود به هیچ وجه اقدام به مصرف خودسرانه داروها و مکمل ها و روش های درمانی ... ننمایید و حتما به پزشک مراجعه فرمایید .
گروه نداآیلند هیچگونه مسولیتی در قبال پیامدهای ناشی از استفاده خودسرانه موارد درمانی و داروها و مکمل ها و ... توسط اشخاص ندارد .